Ovezande

In 1318 komt de naam Avesand voor de eerste keer schriftelijk voor op een grafelijke rekening voor de ambachtsheren van ’s-Heer Arendskerke tot het betalen van “tienden”. Deze naam heeft daarna vele variaties gekend tot de huidige naam, met de gissingen in betekenis van o.a. Ovezant “op het zand” en Avesant naar een vrouwennaam “Ave”. 

Aanvankelijk stroomde de zeearm ‘De Zwake’ hierlangs en vormde de oude vaarweg van Antwerpen naar Middelburg. De ambachtsheren uit het geslacht Van Schenge uit ’s-Heer Arendskerke hebben een groot aandeel gehad in bedijkingen en kregen daarvoor privileges van de Graaf van Holland. Al vóór 1300 werd de eerste polder bedijkt; de Oud Ovezandepolder. Toen hierna de Verlorenkostpolder volgde, ontstond er op d Zuidwestelijke zeedijk, dus hier aan de Hoofdstraat en het Kerkplein reeds de eerste bebouwing, waaronder die van een kapel. Later werd ook de ‘Nieuw Ovezande polder’ bedijkt (zie het informatiebord op de Zakdijk) en breidde de bebouwing zich uit naar het oosten en zuidwesten. 

De huidige Nieuwstraat was een smalle dijk met aan weerskanten dijkwoninkjes en werd toen Strobbelhoek genoemd omdat er met een hooiwagen tussendoor “gestrobbeld” moest worden. De voormalige herberg op het Kerkplein nr.1 is uit 1645. Hier werden de zittingen gehouden van het schepencollege. Dat bestuur was belast met zeer uiteenlopende taken, van eenvoudige rechtspraak en armen- en wezenzorg , tot waterschapstaken. 

Ovezande was tot aan de Revolutie en het Franse bestuur een heerlijkheid onder ambachtsheren, welke rechten in 1872 verkocht werden. Tot 1970 was Ovezande een zelfstandige gemeente, daarna werd het één van de 15 dorpen van de gemeente Borsele.

Samenvatting
Locatie
Overzande
Afstand
8.6 km
Knooppunten
44-46-19-62-63-44. Deze wandeling wijkt af van het knooppuntennetwerk. Volg daarom de ingetekende route op de kaart.
Overig
Open tijdens broedseizoen, Gedeeltelijk onverhard, Honden toegestaan

Het Viskot

In de kerkhofmuur zijn links van de ingang 3 gevelstenen gemetseld, die afkomstig zijn van het afgebroken ”Vischhuijs”, dat eeuwenlang op die plaats gestaan heeft. Het eerste met als stichtingsdatum 1646, het tweede met drie kruisende vissen en het derde met het wapen van Ovezande: een “O” met een afbeelding van een fazant op een gouden (maai)veld, gescheiden door een golvende groene balk (die de zeearm “Zwake” verbeeldt). Naast visverkooppunt was het gebouwtje ook een centrale ontmoetingsplaats voor de dorpsgemeenschap. 

In 1797 was er een rel onder de inwoners van Ovezande, omdat het “gemak” dat aan het Viskot gebouwd was als openbaar toilet, afgebroken was en zowel scholieren als kerkgangers in “ongemak” raakten, waardoor de straten bevuild werden. In de loop van de 19e eeuw verloor het Viskot zijn oorspronkelijke functie en werd het verbouwd tot bergplaats voor de plaatselijke brandweer. Bij de bevrijding in 1944 had het al schade geleden, doch toen een chauffeur het daarna nog een keer per ongeluk ramde, werd het in 1948 afgebroken en kon het huidige kruispunt geconstrueerd worden. De herinnering aan het Viskot is nog levendig, vooral bij de oudere bewoners, vandaar deze verwijzing.

Overzande